Hüquqi tərcümə

Hüquqi tərcümə ədəbiyyat, tibb, siyasət və elm kimi bir çox sahədə olduğu kimi hüquq sahəsində də rast gəlinir.

​

Hüquqi tərcümə;

​

Bu, mövzusu hüquq  olan və müxtəlif dillərdə danışan insanlar arasında hüquqi məlumat mübadiləsi məqsədilə edilən şifahi və ya yazılı tərcümələrin məcmusudur. Hüquqi tərcümə dedikdə qanun maddələri, hüquqi danışıqlar, vəkil məsələləri, məhkəmə qərarları, xəbərdarlıq, bildiriş, girov, ərizə, diplom, pasport, mülkiyyət sənədlərinin tərcüməsi başa düşülür.

Hüquqi tərcüməni bu sahədə mütəxəssis olan tərcüməçi və ya bu sahədə təhsil almış tərcüməçilər etməlidir, çünki dil biliyindən əlavə bilik də tələb olunur, əks halda səhv tərcümələr ciddi problemlər və böyük çaşqınlıq yarada bilər. Tərcüməni edəcək şəxsin ilk növbədə müəyyən hüquqi  biliyi olmalıdır. Mənbə mətn başqa bir ölkənin hüquq sisteminə uyğun tərtib edilib və tərcümə olunan mətn fərqli hüquq sisteminə malik olduğundan tərcümədə bu sistemə uyğun hüquqi terminlərdən istifadə edilməli və bu terminlərə tərcüməçi tərəfindən üstünlük verilməlidir.

Mənbə mətni ilə hədəf dil arasında terminlər və ekvivalentlik olmadıqda, dillər arasında boşluqlar ola biləcəyi üçün tərcüməçi iki dil arasında oxşar strukturlardan istifadə etməklə və ən yaxın ifadəni verəcək terminləri seçməklə bu boşluğu uğurla doldurmalıdır. Tərcümələrdə birdən çox məna daşıya bilən və ya çaşqınlıq yaradan sözlərdən istifadə edilməməli, bunun əvəzinə hüquqi terminlərə daha çox üstünlük verilməlidir. Tərcümə tamamlandıqdan sonra redaktor tərəfindən redaktə edilməlidir. Mümkün səhvlər minimuma yox, sıfıra endirilməli, çaşqınlıq yaradacaq sözlərdən ehtiyatla çəkinmək lazımdır.

​

Hüquqi tərcümə ilə məşğul olacaq şəxs ilk növbədə hər iki dili bilməli və hər iki dilin hüquq sistemini bilməlidir. Qanunu və hüquqi dili yaxşı bilməli olan tərcüməçi tərcümə edərkən hər səhvdən qaçmalı və məsələnin ciddiliyini dərk edərək tərcümə etməlidir. Hüquqi tərcümələrdə tək-tək tərcümələr böyük səhvlərə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən qanunları yaxşı bilən və şərh edən bir şəxs tərəfindən edilməsi vacibdir.

Hüquqşünas qanunu anlayıb təfsir edərkən, tərcüməçi qanunun altında yatan mənasını çox yaxşı deşifrə edib onu tərcümə mətninə ən doğru şəkildə köçürməyi bacarmalıdır. Dillər arasında boşluqların olduğu və bəzən hədəf dildə terminlərin qarşılıqlı olmadığı hallarda tərcüməçi yenə də əlindən gələni etməli və ən dəqiq tərcüməni hazırlamalı, bununla yanaşı mövzu ilə bağlı əlavə qeydləri verilməli və şərtləri izah edilməlidir. Hüquqi tərcümələr ümumiyyətlə hüquq təhsili almış və xarici dil bilən şəxslər tərəfindən aparılır, çünki hüquqi tərcümədə hər iki dilin hüquqi qaydaları və inkişaf prosesləri yaxşı bilinməlidir. Ona görə də bu tərcümələr böyük diqqət tələb edir.

​

Hüquqi Tərcümənin Önəmi

​

Bir ölkəyə getdiyiniz zaman o ölkədə heç bir hüquqi itkiyə məruz qalmamaq üçün diqqətlə və səhvsiz hazırlanmış tərcümələri hüquqi qurumlara müraciət etdiyiniz zaman təqdim etməlisiniz. Bu tərcümələrə də hüquqi tərcümələr deyilir . Bu tip hüquqi tərcümənin səhv tərcüməsi hüquqlarınızın itirilməsi ilə nəticələnə bilər. Düzgün tərcümələrdə sizə bir çox üstünlüklər təqdim edir.

Qloballaşan dünya ilə insanlar indi hər şeyə və hər yerə asanlıqla çata bilirlər. Bu səbəbdən də xarici dil böyük əhəmiyyət qazanmışdır. Qlobalaşma təkcə xarici dili deyil, həm də hüquq sahəsini çox mühüm mövqeyə gətirib..

Texnologiyanın inkişafı ilə nəqliyyat imkanları da eyni istiqamətdə inkişaf edir. Bu, insanların bir şəhərdən digərinə və ya bir ölkədən digərinə daha asan və daha sürətli səyahət etməsinə imkan verir.

​

Hüquqi Tərcümədə Mülahizələr

​

Tərcümə çoxlarının düşündüyünə zidd olaraq çətin bir işdir. Hüquqi tərcümələr isə olduqca çətindir. Ən çox yayılmış tərcümələrdən biridir. Hüquqi tərcümədə nəzərə alınmalı olan məqamlar aşağıdakılardır;

• Hüquq sektoru ətraflı araşdırılmalıdır.

• Hər kəs qanuni tərcümə ilə məşğul ola bilməz, bunu edəcək şəxsdən müəyyən keyfiyyətlər tələb olunur.

İqtisadi əhəmiyyəti də böyük olan hüquqi tərcümələr, şirkətlər və ya şəxslər arasında nizam-intizamın təmin edilməsi hüquq üçün də vacibdir